Czy fotowoltaika jest branżą sezonową? Z pewnością, szczególnie kiedy realizacja projektów instalacyjnych jest niemożliwa nawet do końca marca. W dodatku przedwcześnie wyczerpały się środki ostatniej edycji programu Mój Prąd. Wielu zainteresowanych inwestycją w fotowoltaikę odłożyło decyzję na kolejne, cieplejsze miesiące.

Podsumowanie III edycji Ogólnopolskiego Badania Rynku Instalacyjnego

Odnawialne Źródła Energii są branżą stosunkowo młodą i podatną na gwałtowne wahania powodowane czynnikami zewnętrznymi. W pierwszym kwartale 2023 roku należały do nich przede wszystkim:

• spadek ilości nowych instalacji spowodowany sezonem zimowym
• znacznie mniejsze (w porównaniu z 2022r.) wsparcie w postaci dopłat i dotacji z budżetu państwa – badanie przeprowadziliśmy po wyczerpaniu się środków w ramach programu Mój Prąd 4.0
• niestabilność cen spowodowana wahaniami popytu i kursów walut
• zwiększające się nasycenie rynku podnoszące trudność oraz koszt pozyskania nowego klienta końcowego

W ostatnich miesiącach można było także zaobserwować postępującą konsolidację branży, czego efektem było zniknięcie z rynku wielu instalatorów. Szczególnie dotknęło to firmy, które instalacje PV dodały do palety swoich usług po znacznym wzroście popytu ze strony gospodarstw domowych w 2021 oraz 2022 roku.

Znaczący udział w zrealizowanych projektach miały rozbudowy istniejących instalacji. Wzrost cen w taryfach G wyhamował, co zredukowało popyt na instalacje domowe o mocy poniżej 10kW. Zwiększył się natomiast dwukrotnie odsetek instalacji o mocy powyżej 50kW. Jest to niewątpliwie skutek dalszego wzrostu cen energii w taryfach C.

Kim są nasi respondenci?

Ponad trzy czwarte (77%) przedstawicieli przebadanych firm posiada co najmniej dwuletnie doświadczenie w branży instalacyjnej.

Wyniki obecnej edycji naszego badania sugerują brak zainteresowania do rozpoczęcia pracy w branży instalacyjnej a także rozpoczęcia w niej działalności jako przedsiębiorca. W naszej ocenie jest to efekt załamania popytu na rynku, co spowodowało równocześnie odpływ istniejących specjalistów do innych branż.

Mamy nadzieję, że ten trend ma charakter typowo sezonowy i jest związany z oczekiwaniem na nadchodzące ożywienie w branży. Sytuację dodatkowo skomplikowała wyjątkowo długa zima, która utrudniła lub nawet uniemożliwiła realizację wielu projektów.

Zdecydowana większość respondentów (97%) reprezentuje właścicieli firm instalacyjnych lub kadrę zarządzającą.

Dzięki odpowiedniemu doborowi grupy badawczej udało nam się pozyskać odpowiedzi od najbardziej reprezentatywnej grupy. Są to osoby na kierowniczych stanowiskach, które podejmują najważniejsze decyzje związane z działalnością firm instalacyjnych.

Ocena bieżącej kondycji branży

Instalatorzy ocenili pierwszy kwartał 2023 roku znacząco poniżej przewidywań wyrażonych wcześniejszymi wskazaniami Barometru PV.

Średnia ważona deklarowanych ocen kondycji branży instalacyjnej w pierwszym kwartale 2023 roku wyniosła 4.78. Jest to wynik znacząco niższy od wskazania Barometru PV z poprzedniego okresu – prognozowana wartość wynosiła 5.9. Na tak niską ocenę kondycji branży niewątpliwie miało wpływ zahamowanie popytu. Przyczyną mogły być także mniejsze od oczekiwań rynku środki na dofinansowania nowych instalacji w programie Mój Prąd.

Barometr Branży PV

Barometr branży PV jest wyliczany w oparciu o odpowiedzi na pytanie o perspektywy działalności i rozwoju branży instalacji fotowoltaicznych w kolejnym kwartale.

Reprezentuje go uniwersalny wskaźnik liczbowy w 10-stopniowej skali. Jego odczyt na drugi kwartał 2023 roku jest znacznie wyższy, niż dokonana przez respondentów ocena pierwszego kwartału.

W naszej ocenie miało na to wpływ nadejście warunków pogodowych sprzyjających realizacji projektów, a także zapowiedź kolejnej edycji programu Mój Prąd. Ta „flagowa” inicjatywa wydaje się mieć obecnie kluczowy wpływ na decyzje klientów końcowych.

Czynniki stymulujące popyt

Podobnie jak w poprzednim kwartale, głównym czynnikiem kreującym popyt są rosnące ceny energii elektrycznej.

Pomimo wyhamowania wzrostów cen energii dla gospodarstw domowych, zdecydowana większość instalatorów (86%) nadal wskazuje rosnące ceny energii jako główny motywator klientów końcowych.

Może to mieć związek z coraz powszechniejszym używaniem pomp ciepła. Pomimo swojej efektywności mogą one wyraźnie podnieść zapotrzebowanie na energię elektryczną. W takich przypadkach szczególnie ważne jest osiągnięcie jak najwyższej autokonsumpcji energii uzyskiwanej z instalacji PV.

Bariery rozwoju rynku instalacyjnego

Dla zdecydowanej większości firm głównym hamulcem rozwoju branży pozostają decyzje regulatora i polityka państwa w zakresie OZE.

Aż 93% respondentów wskazuje niejasne lub niekorzystne regulacje wymiany energii jako główną barierę rozwoju rynku. Niski poziom dopłat z budżetu państwa pozostaje drugim najczęściej wymienianym czynnikiem dławiącym rozwój branży – wskazuje na to aż 50% respondentów.

Dwukrotnie spadła Ilość respondentów wskazujących rosnące ceny komponentów (z 40% do 21%). Jest to efekt spadku cen nie tylko modułów fotowoltaicznych, ale także samego montażu instalacji PV.

Popularność magazynów energii poniżej oczekiwań

Według odpowiedzi respondentów, instalacja PV sukcesywnie obejmuje coraz większą ilość komponentów. W porównaniu z poprzednim kwartałem, zmniejszył się jednak znacząco odsetek firm deklarujących instalację magazynów energii (z 71% do 53%).

W naszej ocenie jest to skutek wprowadzenia „limitu na tanią energię” na poziomie 2000kWh rocznie. Utrudnia to efektywne wykorzystanie magazynu energii do minimalizacji cen energii w taryfach wielostrefowych.

Ufamy, że kolejna edycja programu Mój Prąd zaoferuje realne dofinansowanie magazynów energii i trend ten ulegnie odwróceniu.

Rozbudowy i instalacje dla firm rozwiązaniem na trudne czasy

W porównaniu z poprzednim kwartałem obserwujemy „renesans” mikro-instalacji oraz wzrost ilości projektów średniej mocy z przeznaczeniem dla firm.

Co siódmy respondent realizował projekty o mocy poniżej 6kW, z których znaczną częścią były z pewnością rozbudowy istniejących instalacji. Na wzrost popularności mikro-instalacji ma też wpływ obniżenie realnego poziomu dofinansowania w ramach programu Mój Prąd oraz utrzymująca się inflacja.

Dwukrotnie wzrósł odsetek nowych instalacji o mocy przekraczającej 50kW spowodowany ciągłym wzrostem cen energii w taryfie C. Firmy w dodatku mogą amortyzować koszty instalacji w czasie oraz korzystać z leasingu i innych form finansowania.

Zimowy sen branży instalacyjnej

Branża instalacyjna pozostaje wrażliwa na sezonowość. W porównaniu do czwartego kwartału poprzedniego roku, w pierwszym kwartale tego roku wyraźnie widoczny jest spadek ilości zainstalowanych mocy.

Niemal trzykrotnie wzrósł odsetek firm instalacyjnych biorących udział w badaniu, które miesięcznie instalowały poniżej 50kW mocy. Równocześnie o prawie połowę (z 28% do 16%) zmniejszyła się ilość firm instalacyjnych realizujących miesięcznie przyłączenia o mocy ponad 200 kW.

Zmniejszony popyt był także z pewnością przyczyną obserwowanego spadku cen modułów fotowoltaicznych oraz większego zainteresowania tańszym segmentem inwerterów. Pozwoliło to na obniżenie wycen oferowanych klientom końcowym.

Inwertery – preferowane marki

Wśród przebadanych firm instalacyjnych, zwiększył się odsetek respondentów wskazujących użycie relatywnie tańszych marek inwerterów w nowych instalacjach.

W naszej ocenie jest to spowodowane chęcią obniżenia ceny instalacji fotowoltaicznej dla klienta końcowego, która ma pozwolić na utrzymanie ciągłości realizacji projektów w warunkach zmniejszonego popytu wywołanego sezonem zimowym.

Nie bez znaczenia jest też postępujący rozwój technologiczny – marki, których inwertery oferowały relatywnie gorsze parametry szybko doganiają liderów rynku, nadal oferując swój produkt w wyraźnie niższej cenie.

Coraz więcej wiedzy i doświadczenia

Wszyscy respondenci deklarują ciągłe poszerzanie wiedzy i zdobywanie nowych umiejętności.

Szybki rozwój segmentu komponentów instalacji PV pozwala na oferowanie rozwiązań coraz bardziej efektywnych oraz łatwych w montażu i eksploatacji. Regularne premiery nowych rozwiązań niewątpliwie cieszą, ale tworzą także potrzebę nieustannego dokształcania się – aby idealnie dopasować ofertę do potrzeb klienta końcowego.

Rozumieją to producenci i dystrybutorzy komponentów, którzy podnoszą jakość materiałów informacyjnych, poszerzają ofertę szkoleniową i wdrażają ścieżki certyfikacyjne.

Badanie zostało przeprowadzone pomiędzy 22. marca a 3. kwietnia 2023 roku przy użyciu kwestionariusza online (CAWI) zawierającego 14 pytań. Udział w badaniu wzięło ponad 50 polskich firm instalacyjnych.

Pobierz raport z badania

Raport prezentujący wyniki III. edycji Ogólnopolskiego Badania Rynku Instalacyjnego jest także dostępny w postaci prezentacji w formacie PDF.

UWAGA: Dane prezentowane w niniejszym artykule oraz raporcie stanowią własność intelektualną Renevo sp. z o.o. i zostały opublikowane na licencji CC BY-SA 3.0.